ÇÖZÜLEMEYEN SORUNLAR SOKAĞA İTİYOR

KOCAELİ HABERİ

Toplumsal önyargılar evsiz insan sorununu derinleştiriyor. Yoksulluk, hijyen ve güvenli bir ortam sıkıntısı yaşayan evsizler bir taraftan da sosyal dışlanmaya maruz kalıyor. Her ne  kadar ürkütücü ve sefil görüntüleri evsiz insanları umarsız, boşvermiş gibi gösterse de yapılan bir araştırma evsizlerin, toplumun kendileri hakkındaki düşüncelerine duyarlı olduklarını gösterdi. Araştırmaya göre evsiz insanlar diğer insanların kendilerini dışlamaması için çaba harcıyor ancak özellikle bakımsız görüntüleri nedeniyle psikolojik ya da fiziksel şiddetle karşılaşabiliyor Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Elvan Atamtürk, Akdeniz Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi’nden Prof. Dr. Selma Öncel ve Antalya Akev Üniversitesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Güngör Çabuk’un “Evsizlerin Genel Özellikleri, Sokaktaki Yaşam Deneyimleri ve İhtiyaçları”  adlı çalışmada evsiz insanların kendilerini toplumdan dışlanmış ve damgalanmış hissettikleri bildirildi. Atamtürk, Öncel ve Çabuk’a göre evsiz insanların yaşadıkları tek sorun yoksulluk değil. Çalışmada, çoğu zaman diğer insanların kendilerinden korkması ve dahası korkunun nefrete dönüşmesiyle birlikte şiddete de uğradıklarına dikkat çekildi.  Uğradıkları fiziksel ve psikolojik şiddetin evsiz insan sorununu bireysel bir sorun olmaktan çıkartarak, toplum sağlığına zarar verecek başka sorunlar yarattığı vurgulandı. Kazandıklarıyla öz bakım ihtiyaçlarını karşılıyorlar Araştırmaya dahil edilen evsizler, evsiz olduklarını gizleyebilmek ve diğer insanların gözüne batmamak için; saç ve sakal tıraşı olmak, dişlerini fırçalamak, banyo yapmak ve temiz giyinmek için çaba gösterdiklerini ifade etti. Öz bakım ihtiyaçlarını gidermek üzere katı atık toplayıp kazandıklarıyla pansiyonda kaldıkları belirtilen evsizlerin, zaman zaman camiler ve hastaneleri temizlenmek için kullandıkları belirtildi. Konuyla ilgili araştırma katılan evsizlerden biri  “(…) hastanede sıcak su var. Bütün ihtiyaçlarımızı hastanede karşılıyoruz. Barınma ve güvenlikten sonra en büyük problem hijyen aslında, bizim için temel ihtiyaç bu. Hamamın fiyatının ne olduğunu bilmiyoruz, pahalıdır. Hastanede engelliler tuvaletinde sıcak su var, gece el ayak çekildiğinde engelli tuvaletine giriyorum, kapıyı kilitleyip tıraş oluyorum, dişimi fırçalıyorum, banyo yapıyorum, çamaşırlarımı yıkıyorum poşete koyup çıkıyorum...”ifadelerinde bulundu. Sokağa düşmek bir anda olan bir şey değil, uzun bir süreç Antalya’ da yaşayan evsizlerle görüşülen  araştırmada, daha evvel herkes gibi normal bir ailesi olan evsizlerin, sokakta yaşamaya başlama süreçleriyle ilgili olarak; ilk aşamada aileleriyle ilişkilerinin daha yoğun olduğu, bu dönemde evlerine ailelerine gidip geldikleri, zaman ilerledikçe görüşme sıklığının azaldığı kaydedildi. Sorun ne kadar büyük olursa olsun aileden kopmak istemeyen evsizlerin, zaman içerisinde sorunların çözümsüz kalması ve derinleşmesiyle sokakta yaşamaya başladıkları görüldü. Sokakta geçirdikleri zaman uzadıkça yakın çevreleriyle aralarındaki bağlar da kopma noktasına gelen evsizler, ortalama on iki yıl sokakta yaşadığı belirtildi. Evsizlere uzanan ilk yardım eli başka bir evsizin eli oluyor Nitel araştırma yöntemi kullanılarak yapılan çalışmada, evsizlerin sokaktaki yaşam deneyimlerine dair önemli bilgilere rastlandı. Sokakta geçirdikleri ilk gece yaşadıkları korkuyu anlatan evsizlerin, kendilerine yardım edenlerin yine evsizler olduğuna dikkat çekildi. Evsiz insanların yaşadıkları sorun ne kadar büyük olursa olsun, birbirleriyle dayanışma içinde oldukları çalışmadan elde edilen ilginç sonuçlar arasında. Evsizlik sorununa çözüm olabilecek politikalar mümkün Araştırmada, evsizliğin sosyal sorunlardan doğduğunu ve yine sosyal sorunlar yarattığına değinildi. Toplum sağlığını olumsuz etkileyen, kişinin güven kaybına neden olabilen evsizliğin toplumda daha çok tartışılması; diğer sosyal sorunlarla ilişkisi, tetikleyici unsurlarının konuşulması gerektiği aktarıldı. Duygusal ve psikolojik istismara uğrayan evsizlerin çaresiz hissettiklerinde yaşamlarını devam ettirmek için suça karıştıkları ya da intihar ettikleri bildirildi. Öte yandan evsizliğin nedenlerini belirlemeye yönelik kapsamlı çalışmaların bir an önce planlanıp yürütülmesi gerektiği şöyle ifade edildi:  “Her birey gibi evsizlerin de yaşamlarını onurlu bir biçimde sürdürme ve barınma hakları vardır. Evsizlerin ihtiyaçları ve özellikleri dikkate alınarak toplumda işlevsel olarak kendisine yer bulacakları, sosyal adaletin ve eşitliğin sağlanacağı sağlık ve sosyal politikalarının güçlendirilmesi gerekmektedir.” Nazlı SAL